Rare Bali Anak Bali Belog Ngiring Ngajegang Bali dengan berbahasa Bali sane becik, senang ring Tembang Bali tur sekancan sastra lan Budaya Bali sane sampun kaloktah ring jagate mangda sumingkin jangkep tur paripurna #Bahasabali #AjegBudayaBali #RareBali

Breaking

Senin, 13 September 2010

5 Sarananing Upakara Umat Hindu

Sane  pinih mabuat maka sarananing upakara inggih punika "Bebanten" . Maka dasar pelakaran bebanten punika tan lian ring busung, ron, taler wenten ngangge rontal saha don-donan minakadi plawa, sirih (base), endongan mwah saka luir ipun.
 
Rarasmene, raka-raka sahaning buah minakadi salak, pisang, manggis mwah lian-lianan madaging labha sekadi ulam segara, taluh, ulam daging saha kacang-kacangan lan saur. Maka murdha bhawaning canang bebanten merupa Sekar, Tirtha, Api utawi Dupa, Bija saha Kwangen. 


Punika sami inolah antuk sang Krtyajna (skillful in ritual) inggih lumbrah sinengguh Tukang Banten gumanti mategep-tegep rupannyane sami pada "maadan".

Wenten bebanten "pejati mwah pesaksi" wenten "tataban", "dapetan" wenten bebanten penyucian "biakaon,durmangala, pelukatan sami pada masoroh-soroh matanding masusun rawit nganutin Seni Budaya Baline.
 
Makweh pisan yan bawosang tan keni winilang. Sang Krtyajna ugi sane pascad uning ring pengiketing Rerasmen bebanten saha tetandingan ngeraris rauhing sesuduk daging tattwan ipun.



 
Ring ajeng sampun sinahang titiang antuk maka murdha bhawaning serana canang bebanten marupa Sekar, Tirtha, Api (dupa) Kwangen lan Bija. Punika mawinan yen pacang ngagem sembah ring Ida Hyang Widhi Wasa, mabhakti ring jeng Ida Batara-Betari tan maren majalaran antuk Sekar, Tirtha, Dupa/Api, Kwangen mwah Bija saha canang utawi kedulirin antuk canang bebanten.

Mebhakti pada Ida Hyang Widhi patut kalaksanayang ri antuk saterehing wong Bali rajya puniki nyungkemin Agama sane kabawos Agama Hindu wiadin Hindu Dharma. Saterehing wong me Agama wenang nyungkemin Ida Hyang Maha Tunggal, nanging sewos Agama taler sewos tata caran ipun. Asapunika taler seranan ipun. Yen ri sengkering Agama Hindu serana sane mabuat samkadartayang ring ajeng inggih punika;

Sekar, Tirtha, Api/Dupa. Becik yan tambehin antuk Kwangen lan Bija.
 
 
1. Indik Tirtha
Sane kabawos Tirtha inggih punika Toya sane sampun gumanti kasuciang sinalih tunggil antuk Weda mantra utawi mapinunas ring genah wiadin sthanan Ida Hyang Maha Suci. Matirtha manut Agama Hindu, tetuweknyane pacang amerih kesucian sekala niskala ri antuk Tirtha Suci puniki mresidayang ngicalang shananing mala mwah leteh. Yen upamayang titiang Tirtha punika tan pendah kadi "besi sembrani" harepe ring sang oneng matritha pinaka "besi" suwening asuwe besi punika pacang medaging sembrani. Asapunika taler i manusa pacang prasida nemu kasucianing Tirtha.
 
2. Indik Api utawi Pedupan
Ring bhuwana Agung wenten api sane tan petandingan antuk ageng mwah bhawannyane. Panesnyane tan wenten nyaminin. Punika api utawi agni Maha Agung, boya sewos ring Sang Surya sane nyinarin Jagate sami. Sahaning tumuwuh ring jagate puniki kasunarin antuk tejan api punika. Kukusnyane anglayang ring akasa ngebekin langit. Punika pinaka tali pengiket kahuripan i manusa mantuka ring Ida Hyang Maha Wisesa ring akasa.
Ka utaman Api punika, yogya ngicenin sesuluh rikala peteng, lamakane i manusa sida amangguh saka luir prayojanan ipun. Api prasida ngicalang utawi nyirnayang sekancan malane. Punika mawinan Api, Agni dados maka saksi seluir upakara/upacara mantuka ring pangagem Agama Hindu puniki.
 
3. Indik Sekar utawi BungaSekar utawi Bunga merupa aturan sane metu saking kesucian angen mantuka ring Ida Hyang Widhi Wasa. Ri antuk punika cihna kesucian angen wenang katur sekancaning sekar arum. Asapunika pari indik pengagem Agama Hindune ngangge sekar maka serana bhaktine ring Ida Hyang Widhi.
 
4. Indik Kewangen
Palakaran Kewangen sampun tan wenang inucap malih ri antuk sami pada wikan, uning ring sane mawasta Kewangen. Ipun merupa kojong antuk daun pisang madaging plawa mwah papayasan bunga saha peporosan sane mawasta 'silih asih" antuk daun sirih kalih bidang. madaging kapur mwah pinang magulung, nyantos pakantenannyane mabasang-matudun; malih madaging jinag bolong kalih bidang (duang keteng).
 
Wenten mawosang Kewangen punika cihna (simbul) Ongkara. Kojong punika batis inggih punika angka tiga; potongan kojong ring duwur pinaka Ardha Candra; jinah bolong pinaka Windu; mwah sekar, daun plawa mapinda pinaka Nada.

Manut Agama Hindu, ngaturang sembah ngangge Kewangen mantuka ring Ida Sanghyang Widhi, mangda Ida mapaica panugrahan. Pawayangan Ida marupa Pradhana - Purusa utawi Ardhanareswari. Sahananing yadnya midep ngangge Kawangen, nanging soang-soang pengaptine mabina-binayan.

5. Indik Bija 
Bija taler kawastanin Gandaksata teges ipun buah padi-padian, galih sane wangi ambunyane. Sesampune matirtha, ktah ipun raris polih bija, deketang ring gidat inggih punika ring selaning lelata pinaka Trinetra (matane kaping tiga) mwah ring pelengan kiwa tengen saha wenten sane katunas (katda) utawi ajeng inggih "uluh" (bhs. Bali Lumbrah)
Sesuduknyane; polih panugrahan, dados wicaksana sida nyingakin antuk Trinetra, Wibawa tan keneng Bhaya pataka.

Dresta Sima Agama olih I Gusti Agung Oka, Denpasar 1994

Tidak ada komentar:

Posting Komentar

Buku Tamu

Cari Blog Ini

Pengikut

Blog Archive