Rare Bali Anak Bali Belog Ngiring Ngajegang Bali dengan berbahasa Bali sane becik, senang ring Tembang Bali tur sekancan sastra lan Budaya Bali sane sampun kaloktah ring jagate mangda sumingkin jangkep tur paripurna #Bahasabali #AjegBudayaBali #RareBali

Breaking

Kamis, 23 Januari 2014

Satua MebasaBali : Malaku Salah

pernikahan dini
CINTA bagai Bilik Bambu
MALAKU SALAH, sebuah drama satu babak dalam bahasa Bali kita Drama Aundagan. Adapun pelaku para pragina yaitu; Pan Putra, Men Putra, I Wayan Putra, Pan Putri, Men Putri, Ni Luh Putri, Kelihan Desa, Kelihan Adat dan Jero Mangku.

Kacritayang Pan Putra sakulawarga sampun ngamargian minang Ni Luh Putri tigang raina sane sampun lintang saha sami-sami adung tan wenten cantula. Sane mangkin jagi nglanturang upacara malepeh utawi Malaku Salah.

( Tenda kari mauneban. Ring jeroning rangki sampun madabdaban linggih, para manggala, para panglingsir miwah sakaluwarga purusa ring teben kasarengin olih sang mawiwahan lanang istri. Ring tengah-tengah sampun majejer minakadi : pajegan bantal alem apasang, banten pangraos miwah rarapn (=gapgapan) makudang-kudang kapar. Rangkine raris kaampakang, pikanten Jero mangku sampun makire usan ngantebang banten pangraos. Acara bebaose raris kakawitin ).

Pan Putri
"Inggih, sadurung titiang nyanggra bebaose, pinih riin titiang ngaturang puspa panganjali, Om Swastiastu. Inggih ndawegang majeng ring : Para Manggala, Para Panglingsir miwah para semeton, minakadi kulawarga saking Pan Putri sane baktinin titiang. Kaping ajeng titiang ngaturang rahajeng rauh saha mangayu bagia majeng ring Ida Sanghyang Widhi, santukan saking pasuecan Ida, i raga sareng sami mrasidayang matemu bebaos nglanturang acara upakara pawiwahan sane sampun kakawitin i tigang raina sane sampun lintang. Duk punika acara paminangan sampun prasida puput tan wenten cantula saha sami ngledangin, titiang sampun nyukserahang pianak titiange Ni Luh Putri kajatu karmayang marep ring I Wayan Putra.

Inggih sakadi mangkin, titiang sakulawarga dan lali nunas geng rena sinampura, yening wenten makatuna langkung antuk titiang, inggihan ring panyanggra, panyapa, suguhan miwah genah sane tan matuk ring pakayunan ida dane para sameton titiang sinamian.

Ri kenjekane mangkin, titiang taler grauhang para manggalan titiang saking Bangsingkayu, minakadi Bapak Kelihan Desa miwah Bapak Kelihan Adat, tetujonipun mangda wenten nyaksinin pamargin upacara upakara pawiwahan puniki ring sakala. Ring niskala, i wau i raga sareng sami sampun ngaksi I Jero Mangku ngastawa ring Ida Sanghyang Widhi Wasa masrana antuk canang raka, tegteg daksina, nunasang mangda Ida nyaksinin ring niskala saha ngicenin karahayon, dirga ayu dirga yusa minakadi marep ring sang mawiwaha.

Inggih wantah asapunika dumun atur piuning titiang saking kaluwarga pradana. Sadurung ngadayang piteket-piteket galahe puniki sukserahang titiang dumun ring Pan Putra saking kulawarga purusa".

Pan Putra

"Inggih, sadurung titiang matur-atur pinih riin titiang ngaturang puspa panganjali, Om Suastiastu. Ri tepengane mangkin titiang rumasa bagia pisan, saantukan napi sane marupa tetujon titiang sareng sami prasida kaapti. Puniki taler tan lian wantah saking sih Ida Sanghyang Embang, ngembangan galahe puniki dados prasida pamargin upacara upakara sane laksanaang titiang sami gantar tan wenten cantula. Majeng ring Pan Putri sakulawarga gen suksema atur titiang, ri antuk pasuecane, kaledangane nrima karauhan miwah pangaptin titiange majalaran antuk pikayun suci nirmala tan paleteh. Pangaptin titiang, mugi-mugi pawarangan titiange puniki marep ring Pan Putri prasida nglantur jantos kawekas. Galahe sane becik puniki taler anggen titiang ngaturang suksema majeng ring para manggala, para panglingsir miwah para sameton titiang saking Banjar sane sueca ledang ngruntutin pamargin upacara upakara sane laksanayang titiang rainane mangkin, pamekas pinaka prasaksi ring sakala saha nyarengin ngastitiang ring Ida Sanghyang Widhi Wasa, mugi-mugi pianak titiange makekalih prasida nemokang karahayon, dirga ayu dirga yusa.

Inggih, mangda ida dane para sameton titiang taler uning, indik acara nunas sane marupa bebas sane i tigang raina sampun kaadungan, jagi laksanaang titiang ri kanjekan puja wali ring mrajan iriki, inggih punika ri nuju raina Manis Anggara Kasih Perangbakat. Dados malih jebos titiang iriki wantah ngadayang banten piuning ring sanggah Kemulan.
Inggih wantah asapunika dumun atur piuning titiang, sane mangkin galahe jagi waliang titiang ring pangacara".



Pan Putri
"Inggih, saantukan titiang ngraweg dados pangacara, acarane mangkin jagi lanturang titiang marupa piteket-piteket. Galahe puniki jagi tibakang titiang ring kulawarga purusa, minakadi Pan Putra. Durusang!"

Pan Putra
"Inggih, saantukan titiang taler kasarengin olih Bapak Kelihan Adat, sane mangkin titiang nunas kaledangan dane, mangda ngicenin piteket-piteket pianak titiange makekalih. Inggih durusang! Suksema".

Kelihan Adat
"Om Swastiastu. Inggih ndawegang majeng ring ida dane para sameton, manakadi Pan Putra miwah Pan Putri sane baktinin titiang, sane mangkin titiang kajudi utawi kajawat mangda ngadayang piteket-piteket marep ring sang mawiwaha, sakewanten ampurayang pisan makatuna langkungipun.
Nggih Wayan wiadin Luh, ri kenjekane mangkin Wayan wiadin Luh sampun majangkepan prasida makurenan, yening nganutin pamargin Catur Asrama  , Wayan miwah Luh sampun nincap saking Brahmacari ka Grahasta . Ring sajeroning Grahasta makeh sane patut gelarang, napi malih Wayan miwah Luh paling keliha, dados Wayan sane patut nyendenin gegawan i bapa miwah i meme minakadi manyama braya miwah mawed desa. I bapa sampun kabaosang dados nyada.

Nggih Wayan wiadin Luh, sane jagi piteketang guru marep ring Wayan wiadin Luh, minakadi :
  1. Malajah ngesehin raga, artosipun ngesehin laksanane sakadi truna-truni, tan dados malih pakenyar-pakenyir ngajak bajang-bajang ring margine sakadi dumun sane ngawinang biuta (=kacau) Agama tuane patut laksanain !.
  2. Sampunang kimud nunas paplajahan, minakadi marep sing yayah rena, sampunang tungkasina. Sapituduhnya yening mrasidayang tuutang, galih galihin dumun, sane becik laksanaang sane tan anut ring papineh Wayane wiadin Luhe banggayang, sampunang malih pajaljalanga!
  3. Manyama braya, makrama desa patut laksanaang mapan i raga patut nyungkemin gegawane punika!
  4. Saluiring karya, yening mrasidayang dasarin antuk "Tri Kaya Parisuda" , inggih punika : mapineh sane becik, ngraos sane becik miwah malaksana sane becik !
  5. Daging rontal "Tri Rname" patut laksanaang. Ring sajeroning rontal punika kasinahang, yata kocap i pianak madrebe utang tetiga, inggih punika; Utang ring Ida Sanghyang Widhi Wasa, marupa urip utawi jiwa, Utang ring para maharesi, panabean utawi guru, marupa kaweruhan, Utang ring leluhur, minakadi yayah rena sane ngewehin pangupajiwa, pradene Wayan wiadin Luh prasida kelih sakadi mangkin.

Inggih wantah asapunika prasida antuk titiang miteketang, sakewanten sakadi atur titiange i wau, maka kirang langkungipun mangda ledang ngampurayang. Om Santih, Santih, Santih Om"

Pan Putra
"Nggih suksema aturan titiang ring Bapak Kelihan Adat antuk piteket-piteket sane katibakang ring pianak titiang makekalih. Galahe jagi kasukserahang titiang mangkin ring Bapak pangacara".

Pan Putri
"Nggih mangkin titiang nunas ring Bapak Mekel, mangda ledang taler ngicenin piteket-piteket marep ring sang mawiwaha, mangda wenten anggena pangancan utawi panuntun ring sajeroning pakraman. Inggih durusang!"

Kelihan Desa
"Om Swastiastu. Suksema aturang titiang marep ring pangacara, minakadi ring Pan Putra miwah Pan Putri indik galahe sane katibakang ring titiang. Nggih Wayan wiadin Luh, sujatinnya napi sane sampun kawedarang olih Bapak Kelihan Adat dagingipun sampun makeh pisan. Yadiastun asapunika saantukan Bapak marupa patugas saking pamerintah rumasa patut taler ngewehin piteket amatra, minakadi :
  1. Indik pawiwahan punika, yadiastun sampun kesahang olih Kelihan Adat patut taler ngrereh pangesahan saking pamerintah marupa "Akte Perkawinan" ngrereh ring kantor "Catatan Sipil".
  2. Parindikan KB taler patut laksanaang, santukan punika sampun marupa program pamrintah, sane patut sungkemin sareng sami. (Untuk menjaga keberlangsungan generasi penerus di Bali, sebaiknya kembalikan KB Bali, empat anak, Wayan, Made, Nyoman dan Ketut. Siapa lagi yang akan meneruskan Budaya Bali bila keturunan orang-orang Bali dikebiri sejak dini ? - pendapat titiang Rare Angon Nak Bali Belog)
  3. Ngawitin mangkin Wayan wiadin Luh patut sampun nyendenin i bapa makrama di desa, nganutin tata krama sane sampun kamanggehang.
Inggih wantah asapunika titiang ngawewehin piteket-piteket, mugi-mugi wenten pikenohipun. Makasawana titiang ngaturang parama santi. Om Santih, Santih, Santih Om"

Pan Putri
"Suksema aturang titiang majeng ring Bapak Kelihan Desa, ri antuk piteket-piteket sane dahat mabuat pisan. Manawita wenten malih saking para panglingsir titiang, sane jagi ngawewehin piteket-piteket, inggih durusang!
Inggih yan pade tan wenten malih, acara mapiteket puniki puputan sampun, ngiring mangkin lanturang acarane ngadayang panyungken raris nglantur mapiuning ring sanggah kemulan, nguningayang Ni Luh Putri jagi mapamit saking iriki. Pidabdabe puniki jagi sukserahang titiang ring Jero Mangku. Inggih durusang!".

(Jero Mangku ngadeg saha ngewehin sarat sang mawiwaha antuk tangan, mangda nampekin yayah renaipun. Tandane raris kaunebang)

Kaambil saking buku Aneka Rupa Pidarta Basa Bali olih I Nengah Tenggen penerbit Rhika Dewata. (RANBB)

Cari Blog Ini

Pengikut

Blog Archive